Лента новостей органов власти Республики Тыва
Портал Республики Тыва

Госпаблики вКонтакте


Хүндүлүг чаңгыс чер чуртугларывыс! Силерни бүгүдеге Тыва дыл хүнү-биле байыр чедирерин чөпшээреп көрүңер! Дыл – чоннуң бот-тускайлаң, онзагай чоруунуң үндезини, кол демдээ болгаш сагыш-сеткилиниң илередикчизи. Бистиң төрээн дылывыс ниити түрк уктуг болза-даа, чүс-чүс чылдар дургузунда кожа-хелбээ чурттап чоруурувус орус, моол чоннарның дылдарындан база хөй сөстерни үлегерлеп алгаш, өскелерге дөмейлешпес чараш дылды хевирлеп тургускан. Тыва улус үе-дүптен бээр байлак культуралыг, онзагай төөгүлүг, чечен-мерген дылдыг. Өгбелеривис дылының дузазы-биле бодунуң салгалдарын эки мөзү-бүдүштүг, төрээн черинге болгаш чонунга бердинген төлептиг кижилер кылдыр кижизидип чораан. Ол дээрге чүс-чүс чылдар дургузунда хынаттынган күш-түр. Дылывыстың сөскүрүн, чаражын, байлаан чүгле ону хүн бүрүде ажыглап чоруур кижи билир. Төрээн дылывысты үнелеп, ону үргүлчү ажыглап, аныяк салгалдарга байлак хевээр дамчыдып бээрин кижи бүрүзү бодунуң дорт хүлээлгези кылдыр көрүп, ону сайзырадыры-биле тодаргай базымнарны кылып чорууруңарны күзедивис! Бо чараш национал каттыжылга – Тыва дыл хүнү-биле өг-бүлеңерге аас-кежикти, ажыл-агыйыңарга чедиишкиннерни күзеп тур бис! Тыва дыл – мөңге чорзун! Тыва дыл – делгерезин!

«Тыва дылым» Александр Даржай Сүзүүм болган авайымның сүдү ышкаш, Сүүзүннүг, мага-боттан адырылбас, Тынар агаар, сеткилимниң хөрзүнү бооп, Тыва дылым, дамыр-ханда тудуш-тур сен. Кырган-ачам уран-мерген тоолундан Кыштың узун кежээзинде сени танааш, Маадырлыг өлбес чоннуң дылы-дыр деп, Магадааштың, кезээ шагда ынакшаан мен. Кашпал хемче шурай берген дидим кыстың Өжээн-килең доюлдурар түрлүг ырын Өшкүлерин дозуп чорааш, угбам уруг Хаяларга чаңгыландыр ырлавыткан. Ынай бодум ону дыңнааш, төрээн дылым, Ыым келип, баарым адаа ажыш диген – Ынчан сенден бир-ле дугаар ынакшылдың Ыдык чаагай, өндүр арыын билген-дир мен. Ыржым дүне. Чечектиг шык. Өглер удаан. Ырак дээрниң сылдыстары көрүп турда, Ынаам кыска сеткилимни ажыдарда, Ынчан база буянныыңны көрдүм, дылым. Чоннуң мерген сөзүн дыңнап, номнар номчааш, Чогум байлааң, эртинелииң билдим, дылым. Ооң соонда дүнелерде уйгум читкен, Одум чырык, даңны атсы кывар болду. Өөскүп кыпкан сеткил одун канчаптар мен, Өртээр эвес, баглаар эвес – хоржок чорду: Бодум чайгаар демир-үжүк сегирип ап, Бодаан шүлүүм сенден бижип алыр-дыр мен. Тыным болган тыва дылым, кызыгааржок Октаргай дег делгем-дир сен, байлак-тыр сен. Оглуң менден эртинеңни харамнанма, Тыртым болба, дээжизин хайырлап чор. Сен чок черге – сеткил-чүрээм куруг-хоозун, Сен чок черге – хову кезээн каңмыыл-дыр мен. Чаагай чолум, алдар адым сенде тудуш, Чалгын-чакпам болуп чор сен, Тыва дылым!